Kannabidiol, szerzej znany jako CBD, to nieodurzający związek chemiczny występujący naturalnie w konopiach. Ze względu na swoje działanie oraz trwające nad nim badania, w ostatnich latach CBD wzbudza duże zainteresowanie wśród naukowców i lekarzy – nadal próbują wyjaśnić, w jaki sposób wywiera ono terapeutyczny wpływ na poziomie molekularnym. Kannabidiol jest substancją plejotropową, ponieważ wywołuje wiele efektów poprzez wiele szlaków molekularnych. W literaturze naukowej zidentyfikowano do tej pory ponad 65 celów molekularnych CBD.
Chociaż CBD ma niewielkie powinowactwo wiązania z receptorami kannabinoidowymi (CB1 i CB2), kannabidiol moduluje kilka receptorów niekannabinoidowych i kanałów jonowych. CBD działa również poprzez różne szlaki niezależne od receptorów – na przykład poprzez opóźnianie „wychwytu zwrotnego” endogennych neuroprzekaźników (takich jak anandamid i adenozyna) oraz poprzez wzmacnianie lub hamowanie działania wiążącego niektórych receptorów sprzężonych z białkiem G.
Oto kilka sposobów, w jakie CBD nadaje różnorodne efekty terapeutyczne.
RECEPTORY SEROTONINY
W wysokich stężeniach CBD bezpośrednio aktywuje receptor serotoninowy 5-HT1A (hydroksytryptaminy), działając w ten sposób przeciwlękowo. Ten receptor sprzężony z białkiem G jest zaangażowany w szereg procesów biologicznych i neurologicznych, w tym (ale nie wyłącznie) odczuwanie lęku, uzależnienie, apetyt, sen, odczuwanie bólu, nudności i wymioty.
5-HT1A należy do rodziny receptorów 5-HT, które są aktywowane przez neuroprzekaźnik – serotoninę. Znajdujące się zarówno w centralnym, jak i obwodowym układzie nerwowym, receptory 5-HT wyzwalają różne kaskady wewnątrzkomórkowych komunikatów chemicznych, aby wytworzyć reakcję pobudzającą lub hamującą, w zależności od kontekstu chemicznego wiadomości.
CBDA [kwas kanabidiolowy], czyli surowa, nieogrzewana wersja CBD obecna w konopiach, ma również silne powinowactwo do receptora 5-HT1A (nawet bardziej niż CBD). Badania przedkliniczne wskazują, że CBDA jest silnym środkiem przeciwwymiotnym, silniejszym niż CBD lub THC, które również mają takie właściwości.
RECEPTORY WANILOIDOWE
CBD oddziałuje bezpośrednio z różnymi kanałami jonowymi i daje efekt terapeutyczny. Na przykład CBD wiąże się z receptorami TRPV1, które działają również jako kanały jonowe. Wiadomo, że TRPV1 pośredniczy w odczuwaniu bólu, stanie zapalnym i temperaturze ciała.
TRPV1 jest jednym z kilkudziesięciu wariantów lub podrodzin receptorów TRPV, które pośredniczą w działaniu szerokiej gamy ziół leczniczych. Naukowcy określają TRPV1 również jako „receptor waniloidowy”, nazwany tak od wanilii. Wanilia zawiera eugenol, olejek eteryczny o właściwościach antyseptycznych i przeciwbólowych; pomaga też udrożnić naczynia krwionośne. W przeszłości była ona stosowana również jako lekarstwo na bóle głowy. CBD wiąże się z TRPV1, co może wpływać na odczuwanie bólu. Kapsaicyna – ostry związek w ostrych papryczkach chili – aktywuje receptor TRPV1. Anandamid, endogenny kannabinoid, jest również agonistą TRPV1.
GPR55 – RECEPTORY SIEROCE
Podczas gdy kanabidiol bezpośrednio aktywuje receptor serotoniny 5-HT1A i kilka kanałów jonowych TRPV, niektóre badania wskazują, że CBD działa jako antagonista, który blokuje lub dezaktywuje inny receptor sprzężony z białkiem G, znany jako GPR55.
GPR55 został nazwany „receptorem sierocym”, ponieważ naukowcy wciąż nie są pewni, czy należy on do większej rodziny receptorów. GPR55 jest szeroko wyrażany w mózgu, zwłaszcza w móżdżku. Bierze udział w modulowaniu ciśnienia krwi i gęstości kości, oraz w innych procesach fizjologicznych.
GPR55 wspomaga funkcję komórek osteoklastów, co ułatwia wchłanianie zwrotne kości. Nadaktywność sygnalizacji receptora GPR55 ma związek z osteoporozą.
Aktywacja GPR55 sprzyja również proliferacji komórek rakowych. Ten receptor występuje różnych typach raka. CBD jest antagonistą GPR55 – blokując sygnalizację GPR55, CBD może działać w celu zmniejszenia zarówno wchłaniania zwrotnego kości, jak i proliferacji komórek rakowych.
PPARS – RECEPTORY JĄDROWE
CBD możę mieć również działanie przeciwnowotworowe poprzez aktywację PPAR (receptorów aktywowanych przez proliferatory peroksysomów), które znajdują się na powierzchni jądra komórki. Aktywacja receptora znanego jako PPAR-gamma ma działanie antyproliferacyjne, a także zdolność do wywoływania regresji guza w liniach komórkowych ludzkiego raka płuc. Aktywacja PPAR-gamma powoduje degradację płytki amyloidu-beta, kluczowej cząsteczki związanej z rozwojem choroby Alzheimera. Jest to jeden z powodów, dla których kannabidiol, agonista PPAR-gamma, może być użytecznym środkiem dla osób dotkniętych chorobą Alzheimera.
Receptory PPAR regulują również geny zaangażowane w homeostazę energetyczną, wychwyt lipidów, wrażliwość na insulinę i inne funkcje metaboliczne. W związku z tym diabetycy mogą skorzystać na stosowaniu CBD.
CBD JAKO INHIBITOR WYCHWYTU ZWROTNEGO
CBD działa jako inhibitor wychwytu zwrotnego i rozkładu anandamidu, podnosząc w ten sposób poziom endokannabinoidów w synapsach mózgu. Zwiększenie tonu endokannabinodu poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego może być kluczowym mechanizmem, dzięki któremu CBD zapewnia neuroprotekcyjne działanie przeciwko napadom, a także wiele innych korzyści zdrowotnych.
Działanie przeciwzapalne i przeciwlękowe CBD jest częściowo spowodowane tym, że hamuje wychwyt zwrotny adenozyny. Opóźniając wychwyt zwrotny tego neuroprzekaźnika, CBD podnosi poziom adenozyny w mózgu, która reguluje aktywność receptora adenozyny. Receptory adenozyny A1A i A2A odgrywają znaczącą rolę w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, regulując zużycie tlenu w mięśniu sercowym i wieńcowy przepływ krwi. Te receptory mają szerokie działanie przeciwzapalne w całym organizmie.
CBD JAKO MODULATOR ALOSTERYCZNY
CBD działa również jako allosteryczny modulator receptora, co oznacza, że może wzmacniać lub hamować sposób, w jaki receptor przekazuje sygnał, zmieniając kształt receptora.
Kannabidiol działa jako „pozytywny allosteryczny modulator” receptora GABA-A. Innymi słowy, CBD oddziałuje z receptorem GABA-A w sposób, który wzmacnia powinowactwo wiązania receptora z jego głównym endogennym agonistą, kwasem gamma-aminomasłowym (GABA), który jest głównym neuroprzekaźnikiem hamującym w ośrodkowym układzie nerwowym ssaków. CBD zmniejsza niepokój poprzez zmianę kształtu receptora GABA-A w sposób, który wzmacnia naturalne uspokajające działanie GABA.
Bibliografia:
